«Δημήτρης Ψαριανός»
Η τρυφερή φωνή του “Μεγάλου Ερωτικού”
(Έφυγε… 17 Νοεμβρίου 2020)
Ο ερμηνευτής με την τρυφερή, ερωτική φωνή έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 72 ετών τη Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2020.
Ο Δημήτρης Ψαριανός γεννήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1948 στην Πρέβεζα. Σπούδασε τραγούδι και κιθάρα.
Το 1972 ερμήνευσε τον “Μεγάλο Ερωτικό” ένα από τα σπουδαιότερα έργα του μεγάλου, έλληνα συνθέτη Μάνου Χατζιδάκι, μαζί με τη Φλέρυ Νταντωνάκη.Το ομώνυμο φιλμ του Παντελή Βούλγαρη, περιελάμβανε στιγμιότυπα της ηχογράφησης του δίσκου και συνεντεύξεις των τραγουδιστών.
Τα λιανοτράγουδα, από τον δίσκο “Ο Μεγάλος Ερωτικός” του Μάνου Χατζηδάκι.
«Ο Μεγάλος Ερωτικός δε φοράει γραφικά τοπικά ρούχα. Φοράει τα δικά του που συνθέτουν δύσκολους συνδυασμούς ήχων, ανάλαφρων χρωμάτων και ποιητικών ονείρων. Δεν περιέχει μηνύματα που εύκολα τα σβήνουν οι βροχές, δεν αντιστέκεται.
Η σειρά που ακολουθούν τα ποιήματα αυτά των ελλήνων ποιητών, σχηματίζει έναν αδιάσπαστο κύκλο τραγουδιών, μια λειτουργία για τον Μεγάλο Ερωτικό – κάτι σαν τους εσπερινούς Αγίων σ’ ερημοκκλήσια μακρινά με την συμμετοχή φανταστικών αγγέλων, εραστών, παρθένων και εφήβων. Είναι μια λιτανεία περίεργη, όμως και τόσο φυσική, στην εσωτερική κι απόκρυφη ζωή μας.
Τα τραγούδια αυτά δεν είναι αισθησιακά. Λειτουργούν πέρ’ απ’ την πράξη, στο βαθύ αίσθημα που χαρακτηρίζει οποιαδήποτε σχέση, κάθε μορφής, αρκεί να περιέχει τις προϋποθέσεις γι’ ανθρώπινη επικοινωνία»
είχε δηλώσει μιλώντας για το έργο ο κορυφαίος Μάνος Χατζηδάκις.
Το 1980 ερμήνευσε τον κύκλο τραγουδιών “Τα ερωτικά” σε μουσική του Χρήστου Γκάρτζου και ποίηση Πάμπλο Νερούδα σε ελεύθερη απόδοση Λευτέρη Παπαδόπουλου.
Μικρή και τριανταφυλλένια Δημήτρης Ψαριανός
Δημήτρης Ψαριανός – Ασχημούλα μου
Τα επόμενα χρόνια κυκλοφόρησε τον δίσκο “Τα τραγούδια που Αγαπώ”, ενώ συμμετείχε και σε άλλες δισκογραφικές δουλειές γνωστών συνθετών και τραγουδοποιών, όπως ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, ο Σάκης Τσιλίκης, κ.ά.
Δημήτρης Ψαριανός – Τα Τραγούδια Που Αγαπώ
Σ΄Αγαπώ
Δακρυσμένα Μάτια
Σπασμένα Τριαντάφυλλα
Αν Θυμηθείς Τ΄ Όνειρό Μου
Άυριο Πάλι
Θαλασσογραφία
Πάλι Βροχή
Σαν Με Κοιτάς
Θάθελα Νάχα
Πούναι Τα Χρόνια
Ένα Πρωινό
Μια Παλιά Ιστορία
Pablo Neruda, «Τα ερωτικά»
(Ερμηνεία Δημήτρης Ψαριανός, μουσική Χρήστος Γκάρτζος, ελεύθερη απόδοση Λευτέρης Παπαδόπουλος) Lyra, 1980
Γυναίκα μήλο σάρκινο
Γυναίκα, μήλο σάρκινο
και άρωμα από φύκια,
γυναίκα από πηλό και φως
κι ολόγιομο φεγγάρι,
τάχα ποια λάμψη σκοτεινή
βγαίνει απʼ τις κολόνες σου
και ποια πανάρχαιη νυχτιά
σε σένα αγγίζει ο άντρας;
Ένα τραγούδι από νερό
κι αστέρια είνʼ η αγάπη.
Είναι μια μάχη απʼ αστραπές
κι από πνιχτόν αγέρα.
Και καταιγίδες άξαφνες
είνʼ η αγάπη, αγάπη μου,
και νικημένα δυο κορμιά
από δυο στάλες μέλι.
Με τα φιλιά μου σεργιανώ,
γυναίκα, το άπειρό σου,
τις όχθες και τους ποταμούς
και τα μικρά χωριά σου,
ώσπου η φλόγα του έρωτα
από σοκάκια να τηνα
χιλιόγλυκα να ξεχυθεί
και στεναγμός να γίνει.
Ένα τραγούδι από νερό…
Πεινάω για σένα
Πεινάω για τη φωνή σου
πεινάω για τα μαλλιά σου
πεινάω για το στόμα σου
και σιωπηλός γυρίζω
στους έρημους τους δρόμους
ψάχνοντας να σε βρω.
Θέλω το δέρμα σου, καλή μου,
που ʼναι σαν μύγδαλου καρδούλα.
Θέλω, καρδιά μου, την καμένη
της ομορφιάς σου αστραπή.
Θέλω τη γρήγορη να πιάσω
των βλεφαρίδων σου σκιά.
Το ψωμί μου δε μου φτάνει
κι η αυγή με τσακίζει
καθώς ψάχνω στη μέρα
των υγρών νʼ αγροικήσω
των ποδιών σου τον ήχο.
Θέλω το δέρμα σου, καλή μου,
που ʼναι σαν μύγδαλου καρδούλα.
Θέλω, καρδιά μου, την καμένη
της ομορφιάς σου αστραπή.
Θέλω τη γρήγορη να πιάσω
των βλεφαρίδων σου σκιά.
Γυναίκα που αγάπησα
Γυναίκα που αγάπησα
γυναίκα που έχασα
κορμί μου, σάρκα μου.
Αυτήν του χωρισμού την ώρα
σε ψάχνω και σε τραγουδώ.
Γυναίκα που αγάπησα
γυναίκα που έχασα
κορμί μου, σάρκα μου.
Το στόμα που δάγκωσα
τα μέλη που φίλησα
μπλεγμένα σώματα.
Αυτήν του χωρισμού την ώρα
σε ψάχνω και σε τραγουδώ.
Γυναίκα που αγάπησα
γυναίκα που έχασα
κορμί μου, σάρκα μου.
Το γυμνό χέρι
Όταν γδυθείς είσαι απλή
σαν ένα από τα χέρια σου.
Είσαι γλυκιά και στρογγυλή
και διάφανη κι ωραία
και απαλή και μια σταλιά
και μια χουφτίτσα χώμα.
Όταν γδυθείς είσαι λεπτή
σαν το γυμνό σιτάρι,
γεμάτη φεγγαριού γραμμές
και δρόμους από μήλα.
Γαλάζια είσαι όταν γδυθείς
σαν τη νυχτιά στην Κούβα.
Κίτρινη είσαι όταν γδυθείς
κι ατέλειωτα μεγάλη,
ίδιο κατακαλόκαιρο
σε μια χρυσή εκκλησιά.
Κι ύστερα πάλι όταν ντυθείς
ξανά φθινοπωριάζει.
Η ώρα του θανάτου
Σαν φτάσει η ώρα του θανάτου
θα ʼθελα τʼ ακριβά σου χέρια
νʼ αγγίξουν τα ματόφυλλά μου
κι ας είναι για στερνή φορά.
Να ζεις και να γλυκανασαίνεις
το άρωμα το πελαγίσο,
νʼ ακούς του ανέμου το τραγούδι
που αγαπήσαμε μαζί.
Θα ʼθελʼ, αγάπη μου, να ζήσει
ό, τι πολύ έχω αγαπήσει,
να ζήσουν όλα τα τραγούδια
που ετραγούδησα για σε.
Να ζεις και να γλυκανασαίνεις
το άρωμα το πελαγίσο,
νʼ ακούς του ανέμου το τραγούδι
που αγαπήσαμε μαζί.
Και πάνω απʼ όλα εσύ η ίδια
να ζεις αιώνια ανθισμένη
και γύρω απʼ τα ζεστά μαλλιά σου
ο ίσκιος σου νʼ ακολουθεί.
Να ζεις και να γλυκανασαίνεις
το άρωμα το πελαγίσο,
νʼ ακούς του ανέμου το τραγούδι
που αγαπήσαμε μαζί.
Ασκημούλα μου
Ασκημούλα μου,
είσαι σαν αχτένιστο κάστανο.
Ομορφούλα μου,
είσαι όμορφη σαν τον άνεμο.
Αγάπη μου,
σʼ αγαπώ, όπως και να ʼσαι.
Ασκημούλα μου,
πού είναι κρυμμένα τα στήθια σου;
Κι εγώ θα ʼθελα να ʼχες δυο φεγγάρια για στήθη.
Ομορφούλα μου,
λουλούδι το λουλούδι
αστέρι το αστέρι
κύμα το κύμα
έχω μετρήσει το σώμα σου.
Ασκημούλα μου,
σʼ αγαπώ για τη χρυσή τη μέση σου.
Ομορφούλα μου,
σʼ αγαπώ για μια ρυτίδα στο μέτωπό σου.
Αγάπη μου,
σʼ αγαπώ, όπως και να ʼσαι.
Αν μας ρωτήσουν οι ουρανοί
Δέσε την καρδιά σου στην δική μου
φως να πλημμυρίσουν τα σκοτάδια.
Γείρε, αγαπημένη μου, ακριβή μου,
έστρωσα σεντόνι μας τα χάδια.
Κι αν μας ρωτήσουν οι ουρανοί
ποιοι είμαστε, πού πάμε,
δύο κορμιά με μια φωνή,
θα πουν, στην ήλιο πάμε.
Δέσε με στον χτύπο της καρδιάς σου
ώσπου να χαράξει η φρέσκια μέρα,
κι άσε μου στο στόμα τα φιλιά σου
που μυρίζουν άνοιξης αγέρα.
Κι αν μας ρωτήσουν οι ουρανοί
ποιοι είμαστε, πού πάμε,
δύο κορμιά με μια φωνή,
θα πουν, στην ήλιο πάμε.
Ήμουν δικός σου
Ποτέ δε θα συναντηθούν
ξανά τα βλέμματά μας
κι ούτε ποτέ θα γλυκαθούν
οι πόνοι μου από σένα.
Μα όπου πάω κι όπου σταθώ
θα ʼχω στα μάτια τη ματιά σου.
Μα όπου πας κι όπου σταθείς
θα ʼχεις τον πόνο μου μαζί σου.
Ήμουν δικός σου, ήσουν δική μου,
μα τώρα άλλος σʼ αγαπά
και κόβει απʼ τον κήπο σου
ό, τι εγώ έχω σπείρει.
Απʼ την καρδιά σου ένα παιδί
μου λέει στερνό αντίο.
Στερνό αντίο λέω κι εγώ
και φεύγω πικραμένος.
Έρχομαι απʼ τα μπράτσα σου,
δεν ξέρω προς τα πού να πάω.
Κι απʼ τα βαθιά σου ένα παιδί
γονατισμένο μας κοιτάζει.
Μικρή και τριανταφυλλένια
Είσαι μικρή και τριανταφυλλένια
μικρή τριανταφυλλένια
κι άλλες φορές, μικρούλα και γυμνή
νομίζω πως χωράς μες στην παλάμη μου
που έτσι δα να κάνω,
σε σφίγγω και σε φέρνω
μπροστά στο στόμα μου.
Είσαι μικρή και τριανταφυλλένια
μικρή τριανταφυλλένια.
Του έρωτά σου η ορμή
μοιάζει πελάγου κύμα.
Τα μάτια σου πλατύτερα απʼ τον ουρανό
που μόλις τα μετράω
και σκύβω μες στο στόμα σου
τη γη για να φιλήσω.
Είσαι μικρή και τριανταφυλλένια
μικρή τριανταφυλλένια.
Όχι, εγώ δε σʼ αγαπώ
Εγώ, που λες, δε σʼ αγαπώ
κι αν θέλεις πίστεψέ το.
Απʼ την πολλή αγάπη μου
φτάνω να μη σε θέλω.
Όχι, εγώ δε σʼ αγαπώ
κι αν θέλεις πίστεψέ το.
Και δίχως τέλος σε μισώ
και σε παρακαλάω
να μείνεις πάντα δίπλα μου,
αλλά να μη σε βλέπω,
να σʼ αγαπώ σαν τον τυφλό
και σαν τον διακονιάρη.
Εγώ, που λες, δε σʼ αγαπώ
κι αν θέλεις πίστεψέ το.
Απʼ την πολλή αγάπη μου
κοντεύω να πεθάνω.
Όχι, εγώ δε σʼ αγαπώ
…
Κι απʼ την πολλή την προσμονή
όταν σε περιμένω
περνά η καρδιά μου απʼ τη φωτιά
σʼ ένα βουνό από πάγους.
Όχι, εγώ δε σʼ αγαπώ.