«40 χρόνια χωρίς τον Τζον Λένον»
Η σημαντικότερη προσωπικότητα της ποπ/ροκ μουσικής,
η τελευταία του συνέντευξη, ένα ποίημα, ένα τραγούδι του…
μια μουσική ιστορία…
Σαράντα χρόνια από τότε που ο σταρ των Beatles δολοφονήθηκε
κι έτσι πέρασε στον κόσμο των θρύλων.
(9 Οκτωβρίου 1940 – 8 Δεκεμβρίου 1980)
«Όταν συλλαμβάνω την αληθινή μουσική -τη μουσική των σφαιρών, τη μουσική που ξεπερνά την αντίληψη-, δεν έχει καμία σχέση με εμένα, γιατί είμαι μόνο ο δίαυλος. Η μόνη απόλαυση για μένα είναι που μου δόθηκε και που τη μεταγράφω ως ένα μέσο. γι’ αυτές τις στιγμές ζω».
Η απώλεια του χαρισματικού ανθρώπου και μουσικού Τζον Λένον ήρθε ακριβώς τη στιγμή που όλοι περίμεναν την επανένωση των Beatles. Ο μουσικός, καλλιτέχνης, συγγραφέας, ποιητής που πειραματιζόταν σε νέα είδη μουσικής, καθόρισε την ιστορία της μουσικής και ως ανήσυχο κι ανυπότακτο πνεύμα κατάφερε να κάνει τη δική του καλλιτεχνική επανάσταση. Για αυτό αγαπήθηκε τόσο, για αυτό και δεν μας λείπει μόνο η μουσική που χάσαμε, μας λείπει να υπάρξουν τέτοιοι καλλιτέχνες. Αναμφίβολα η ιδιοφυΐα τέτοιων καλλιτεχνών είναι αναγκαία και απαραίτητη σε κάθε εποχή.
«Να δείτε που θα πάω είτε από αεροπορικό ατύχημα, είτε από σφαίρα κάποιου τρελού θαυμαστή μου» είχε πει σε μια συνέντευξή του, προβλέποντας το μέλλον του.
Τοιχογραφία με τον Τζον Λένον στην Πράγα.
«Η μουσική είναι κτήμα όλων. Μόνο οι παραγωγοί πιστεύουν ότι ανήκει σε ανθρώπους.»
Τη νύχτα, στις 11 η ώρα της 8ης Δεκεμβρίου 1980, ο Τζον Λένον δολοφονήθηκε σε ηλικία 40 ετών, βγαίνοντας από το αυτοκίνητο του για να μπει στο σπίτι του, από τον Μαρκ Ντεήβιντ Τσάμπαν. Ο δολοφόνος του τον πυροβόλησε τέσσερις φορές στην πλάτη, στον οποίο νωρίτερα την ίδια είχε υπογράψει αυτόγραφο πάνω στο τελευταίο δίσκο του «Double Fantasy», την ώρα που έφευγε από το ιστορικό κτίριο Dakota, στο οποίο διέμενε στη Νέα Υόρκη. Δίπλα του την ώρα της δολοφονίας ήταν η Γιόκο Όνο.
Αν ζούσε σήμερα θα ήταν 80 ετών και κανείς μας δεν φαντάζεται πώς θα ήταν σήμερα ο John της εφηβείας μας και αν θα φορούσε ακόμη αυτά τα στρογγυλά γυαλιά, σήμα κατατεθέν μιας ιδιοφυΐας που υπήρξε ένας ειρηνικός επαναστάτης που έδωσε την εντύπωση με την συμπεριφορά και την μουσική του ότι θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο. Η ταινία του Μάικλ Μουρ «Αμερική εναντίον Τζον Λένον» (2006) φανέρωσε την υπόνοια όλων των θαυμαστών του Λένον, ότι η Αμερική όπλισε το χέρι του δολοφόνου του και τον σκότωσε γιατί ήταν εμπόδιο στα σχέδιά της. Είπε ανοιχτά ότι η Αμερική δολοφόνησε τον Τζον Λένον.
Ο Τζον Λένον εγκατεστημένος στη Νέα Υόρκη μιλούσε πολύ και θεωρήθηκε υποκινητής της νεολαίας κάτι που δεν άρεσε καθόλου στην πολιτική ηγεσία της Αμερικής που τον «έφαγε» ψυχρά και ωμά. Ως φύση ανήσυχος μουσικός προφανώς θα πειραματιζόταν με νέα είδη μουσικής αν ζούσε σήμερα, κάτι που έχει υποστηρίξει σε συνεντεύξεις και η Γιόκο Όνο, η αγαπημένη σύντροφός του και ταυτόχρονα η πιο μισητή σύντροφος καλλιτέχνη, για τους φίλους των Beatles. Χαρακτηριστικά θυμάμαι όταν δάνεισα το δίσκο «Double Fantasy» στο «Άλογο» να τον ακούσει, τον προειδοποίησα ότι στο δίσκο τραγουδούν ένα κομμάτι ο Λένον κι ένα η Γιόκο. Και εκείνος αμέσως μου είπε: «Α, καλά που μου το είπες θα πηδάω την βελόνα στο επόμενο τραγούδι!».
«Η συγγραφή τραγουδιών έχει να κάνει με το να βγάλεις το δαίμονα από μέσα σου. Είναι σα να είσαι δαιμονισμένος. Προσπαθείς να πας για ύπνο, αλλά το τραγούδι δε σ’ αφήνει. Έτσι πρέπει να σηκωθείς και να το κάνεις κάτι και μόνο τότε θα μπορέσεις να κοιμηθείς. Συμβαίνει πάντα στη μέση της νύχτας, που είσαι μισοκοιμισμένος ή κουρασμένος, τότε που όλοι οι κριτικοί σου μηχανισμοί βρίσκονται εκτός λειτουργίας. Το θέμα δηλαδή είναι να αφεθείς. Κάθε φορά που προσπαθείς να το καθοδηγήσεις, ξεγλιστράει. Ανάβεις τα φώτα και οι κατσαρίδες το βάζουν στα πόδια. Ποτέ δεν μπορείς να τις πιάσεις.»
Η τελευταία συνέντευξη του John Lennon
Ο John Lennon τρεις μέρες πριν τη δολοφονία του, έδωσε την τελευταία συνέντευξή του στο περιοδικό Rolling Stone που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο τη «διαθήκη» του σήμερα. Ο δημοσιογράφος που πήρε την συνέντευξη από τον John, o Τζόναθαν Κοτ, μεγάλος θαυμαστής του Lennon, δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που συνέβη και την κράτησε επί 31 χρόνια αδημοσίευτη καθώς δήλωσε αδυναμία να προχωρήσει στην απομαγνητοφώνησή της έως το 2011…
Είχαν περάσει πέντε ολόκληρα χρόνια έπειτα από τον τελευταίο δίσκο του «Rock’n’Roll» όπου είχε τραγουδήσει τα αγαπημένα 50ς τραγούδια που τον έβαλαν στην μουσική και μόλις ολοκληρώσει το κύκνειο άσμα «Double Fantasy» που κυκλοφόρησε στις 17 Νοεμβρίου 1980, τρεις βδομάδες πριν τη δολοφονία του! Ο John Lennon ήταν έτοιμος να περάσει στην αντεπίθεση αναφερόμενος στη σκληρή κριτική του Τύπου για το μακρύ διάστημα της δισκογραφικής του αποχής.
«Η ψευδαίσθηση ότι είχα αποκοπεί από την κοινωνία είναι ένα ανέκδοτο», είχε πει. «Εργαζόμουν από τις εννιά μέχρι τις πέντε και είχα ρίξει το βάρος αποκλειστικά στο παιδί μας. Δεν κρυβόμουν. Αλλά δεν έγραψα απολύτως τίποτα. Ήταν μεγάλη υπόθεση για μας να αποκτήσουμε ένα μωρό μετά από αρκετές αποτυχημένες εγκυμοσύνες όπου παρ’ ολίγο να πεθάνει η Γιόκο, τα προβλήματα με τα ναρκωτικά και το χωρισμό. Μετά από δέκα χρόνια, ήλθε το παιδί που περιμέναμε και -μα το Θεό- δεν υπήρχε περίπτωση να κάνουμε τα ίδια λάθη.
Μου έχουν επιτεθεί τόσες πολλές φορές. Αλλά δεν είμαι μόνο εγώ… Πάρε για παράδειγμα τον Μικ Τζάγκερ. Θεωρείς ότι θα τον αφήσουν ποτέ σε ησυχία; Όσο για τον Μπρους Σπρίνγκστιν, ο θεός να τον φυλάει όταν ο Τύπος αποφασίσει ότι δεν είναι πλέον ο ένας και μοναδικός. Έχω ακούσει καλά λόγια γι’ αυτόν και οι οπαδοί του είναι χαρούμενοι τώρα. Όταν, όμως, θα αναγκαστεί να έρθει αντιμέτωπος με την επιτυχία, θα αντιληφθεί ότι μεγαλώνει και ότι πρέπει να κάνει το ίδιο ξανά και ξανά, τότε ο κόσμος θα του γυρίσει την πλάτη και μακάρι να επιβιώσει. Δεν είμαστε μηχανές.
Δηλαδή, τι περιμένουν από τον Σπρίνγκστιν; Μήπως να αυτοκτονήσει στη σκηνή; Από μένα και τη Γιόκο να κάνουμε έρωτα και αμέσως μετά να σκοτωθούμε; Κατάλαβα για πρώτη φορά ότι υπάρχει ένα είδος συστήματος όπου ο καθένας γίνεται κομμάτι του μεγάλου τροχού και απλά πρέπει να συνεχίσει να γυρίζει ότι κι αν συμβεί. Εξάλλου, το σύμπαν είναι ένας τροχός, σωστά; Παρακολουθώντας τον τροχό, νιώθω ότι παρακολουθώ τον εαυτό μου, ακόμα και μέσα από το ίδιο μου το παιδί. Δεν είμαι ο καλύτερος μπαμπάς του κόσμου, είμαι οξύθυμος τύπος και παθαίνω συχνά κατάθλιψη. Οι επονομαζόμενοι καλλιτέχνες -σαν και μένα- είναι εγωιστές κι έτσι στην προσπάθεια να σκεφτώ τον Σον ή την Γιόκο ή οτιδήποτε άλλο πέραν του εαυτού μου, αγχώνομαι τρομερά. Μπορεί να γράφω ένα κομμάτι για τον γιό μου, αλλά θα ένιωθα πολύ καλύτερα αν περνούσα το χρόνο που χρειάστηκα στη δημιουργία του τραγουδιού για να παίξω μαζί του.
Το πιο δύσκολο για μένα είναι… να παίξω. Μπορώ να εφεύρω τρόπους για να περνάμε το χρόνο μαζί, να ζωγραφίσω μαζί του, να δω τηλεόραση μαζί του αλλά δεν μπορώ να παίξω…»
Στην προσπάθεια του να καθορίσει την κινητήρια δύναμη πίσω από τη μουσική του αλλά και την άποψη για όσους τον κατηγορούν, ο Τζον Λένον εξηγούσε: «Το μοναδικό κριτήριο για μένα είναι το κοινό και πρόκειται για κάτι που το αποφάσισα από την περίοδο που βρισκόμουν στη σχολή Καλών Τεχνών. Με ενδιαφέρει να εξωτερικεύω τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου και η μουσική είναι ένας τρόπος για να το πετύχω. Ποιός υποτίθεται ότι πρέπει να είμαι; Ένα είδος οσιομάρτυρα που δεν μπορεί να είναι πλούσιος;
Ένας βλάκας στο περιοδικό Esquire (μιλούσε για το προσβλητικό άρθρο ‘Τζον Λένον, που είσαι;’) είναι κλασικό παράδειγμα ανθρώπου που κάποτε σε λάτρευε και τώρα σε μισεί. Δεν τον γνωρίζω, αλλά εκείνος ξόδεψε χρόνο ψάχνοντας την ψευδαίσθηση που έχει δημιουργήσει για μένα και μετά νευρίασε επειδή δεν μπορούσε να τη βρει. Αυτοί οι κριτικοί μοιάζουν με ειδωλολάτρες. Ορισμένοι αρέσκονται να υποστηρίζουν κάποιον όταν βρίσκεται στο δρόμο για την κορυφή, αλλά όταν φτάσει εκεί, τον μισούν. Αυτό που πραγματικά θέλουν είναι νεκροί ήρωες όπως ο Σιντ Βίσιους και ο Τζέιμς Ντιν. Εγώ, λοιπόν, δεν ενδιαφέρομαι να γίνω ένας, οπότε ξεχάστε το!»
Και με αυτά τα λόγια έκλεινε την συνέντευξή του. Τρεις μέρες μετά δολοφονήθηκε…
Το βιβλίο «John Lennon & Yoko Ono. Η τελευταία συνέντευξη» 2019, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Vakxikon.gr.
Imagine(1971) το ομώνυμο τραγούδι, που έγινε ο ύμνος του αντιπολεμικού κινήματος.
Φαντάσου ότι δεν υπάρχει παράδεισος
Eίναι εύκολο αν το προσπαθήσεις
Oύτε κόλαση από κάτω μας
Aπό πάνω μας μόνο ουρανός
Φαντάσου όλο τον κόσμο
Nα ζει μόνο για το σήμερα.
Φαντάσου ότι δεν υπάρχουν χώρες
Δεν είναι δύσκολο να το κάνεις
Tίποτα για να σκοτώσεις ή για να πεθάνεις γι’ αυτό
Oύτε θρησκεία, επίσης
Φαντάσου όλο τον κόσμο
Nα ζει μια ζωή ειρηνική.
Mπορείς να πεις ότι είμαι ονειροπόλο
Aλλά δεν είμαι ο μόνος
Eλπίζω πως μια μέρα θα ενωθείς μαζί μας
Kαι ο κόσμος θα είναι όλος ένα.
Φαντάσου ότι δεν υπάρχουν ιδιοκτησίες
Aναρωτιέμαι αν μπορείς
Nα μην υπάρχει ανάγκη για απληστία ή πείνα
Mια αδερφότητα όλος ο κόσμος
Φαντάσου όλους τους ανθρώπους
Nα μοιράζονται όλο τον κόσμο.