«Μια στιγμή μνήμης στο Θέατρο (1996/2021)» του Γιώργου Λουτσέτη

Χειμώνας του 1996, υπηρετώ στο Κιλκίς το τελευταίο μέρος της θητείας μου. Στη Θεσσαλονίκη, η καλή μου φίλη Δέσποινα σπουδάζει στο Φυσικό και παίζει στην παράσταση που δούλευε η Θεατρική ομάδα εκείνη τη χρονιά. Σε μία από τις βόλτες μου στην πόλη, μου προτείνει να πάω από μία πρόβα και να γνωρίσω τον σκηνοθέτη και τα υπόλοιπα παιδιά. Πηγαίνω!
Βρίσκομαι σε ένα αμφιθέατρο όπου καμμιά 35αριά άτομα έκαναν πρόβα. Δεν καταλάβαινα τι ακριβώς γινόταν, αλλά κάποια στιγμή άρχισαν να δουλεύουν μερικές συγκεκριμένες σκηνές οπότε άρχισα να μπαίνω στο κλίμα. Έπειτα από μερικές ώρες, η πρόβα τελειώνει και η φίλη μου με γνωρίζει στον σκηνοθέτη. Τότε, με την ορμή που είχα εκείνη την εποχή για να γράψω μουσική και με μερική άγνοια του τι ακριβώς ζητούσα, κάνω την ερώτηση:
– Γιώργο, θα ήθελα να δοκιμάσω να συνθέσω μουσική για την παράσταση.
– Κάνε το, μου λέει!. Είναι στη μουσική και ο Μάριος με τον Μάκη, μπορείτε να μοιραστείτε τα μέρη.
Αυτό το «ναι» από τον Γιώργο Μπουντούρη -σκηνοθέτη της παράστασης- προς έναν άγνωστο, ο οποίος μόνο πειραματισμούς είχε κάνει μέχρι τότε με τη μουσική, είναι εκείνο το πρώτο έναυσμα που θησαυρίζω πάντα από τότε, με όσα κι αν έχω κάνει μέχρι σήμερα.
Μου δίνει κόπια του έργου, με σημειώσεις ως προς τα σημεία που οραματίζεται μουσική, καθώς και σχόλια περί του ύφους που θα ήθελε.
Το έργο ήταν μία σύνθεση των έργων «Γέρμα» και «Ματωμένος γάμος», του Λόρκα, όπως την οραματίστηκε ο σκηνοθέτης μας, υπό τον τίτλο «Γέρμα, αν είχε φύγει –στιγμές από δύο θεατρικά».

Από τότε και μετά είχα γίνει το «ούφο» του στρατοπέδου, ως ο μόνος που ζητούσε κάθε Πέμπτη 48ωρη άδεια για να πάω να παρακολουθήσω την εβδομαδιαία πρόβα στη Θεσσαλονίκη. Ενστικτωδώς, είχα μέσα μου την πεποίθηση πως για να γράψω μουσική θα χρειαστεί να παρακολουθώ πρόβες, να είμαι εκεί, μέσα στο στήσιμο, στο όραμα του σκηνοθέτη. Έτσι, κάθε Σάββατο πρωί, σχεδόν ένα μισό στρατόπεδο εικοσάρηδες έφευγε για διασκέδαση στην πόλη και εγώ επέστρεφα πανευτυχής με όσα είχα πάρει από την πρόβα για να δω πού θα με βγάλει.
Αυτό γινόταν κάθε βδομάδα, με την ατμόσφαιρα του έργου να «δένει» όλο και περισσότερο κάθε φορά. Συνέθεσα τις μουσικές για τα μέρη που είχα αναλάβει και μαζί με τον Μάριο δουλεύαμε στις ηχογραφήσεις, μιας και εκείνος κατείχε το τεχνικό-ψηφιακό κομμάτι από τότε! Για τα τραγούδια που υπήρχαν στην παράσταση θα ηχογραφούσαμε τη μουσική συνοδεία ώστε οι ηθοποιοί να τραγουδούν «ζωντανά», όταν χρειαζόταν.

Από ένα σημείο και μετά, οι πρόβες γίνονταν με τις τελικές ηχογραφήσεις, και τα τραγούδια ακούγονταν όπως θα παρουσιάζονταν στις παραστάσεις.
Σε μια από τις καθιερωμένες πρόβες, βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο των προβών, όπου το έργο παιζόταν, σχεδόν, σε συνθήκες παράστασης. Στο αμφιθέατρο καμμιά σαρανταριά άτομα, ηθοποιοί, μουσικοί, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι…
Στη σκηνή όσοι έπαιζαν, στα χαμηλά έδρανα όσοι δεν έπαιζαν, στα αριστερά των εδράνων το τεχνικό τμήμα με τους μουσικούς και το φορητό hi-fi απ’ όπου παίζαμε τις μουσικές –από κασέτα.
Είναι να παιχτεί η σκηνή όπου η Γέρμα βρίσκεται μόνη της στη σκηνή, και καθισμένη στο πάτωμα τραγουδάει ένα νανούρισμα σε κάτι πανιά που κρατάει, ως να τραγουδούσε στο μωρό της. Έχω γράψει τη μουσική για το νανούρισμα αυτό και βάζουμε τη μουσική να παίζει. Ησυχία παντού, τριγύρω…
Στις πρώτες λέξεις που πάει να τραγουδήσει η Μαρία (Γέρμα), μάλλον στραβοκαταπίνει και της κόβεται η φωνή μην μπορώντας να συνεχίσει.
Ο Γιώργος, ο σκηνοθέτης μας, της λέει: «Μαρία δεν πειράζει, μην τραγουδάς, παίξε μόνο τον ρόλο».
Έτσι περνάει η πρώτη στροφή του νανουρίσματος, ακούγεται η γέφυρα και φτάνει η στιγμή όπου θα ακουγόταν τραγουδισμένη η δεύτερη στροφή. Εκεί λοιπόν που περιμέναμε σιωπή, ξανά, ξεκινάει να ακούγεται το τραγούδι από όλους τους υπόλοιπους του θιάσου οι οποίοι δεν έπαιζαν, αλλά παρακολουθούσαν καθισμένοι στα έδρανα. Μια μεγάλη χορωδία, από σχεδόν σαράντα άτομα, κάνει δικό της το τραγούδι και μορφοποιεί μια στιγμή ανεξίτηλη σε ένταση και σημασία, βαθιά συγκινητική για εμένα και τόσο «ζωντανή», όπως την περιγράφω, που εξακολουθεί να με βουρκώνει. Μια μεγάλη αγκαλιά ήταν εκείνη η στιγμή, πολύτιμη, ουσιαστική, ζωοδότρα!

Έμαθα πολλά μέσα σε αυτή την ομάδα, ταξιδέψαμε μακριά, από την αρχή. Είδαμε πώς συμβάλλει το Θέατρο (και η Τέχνη, γενικότερα) στο πλησίασμα των ανθρώπων, ακόμα κι αν δε μιλούν την ίδια γλώσσα ή δεν έχουν τις ίδιες αναφορές. Το σημαντικότερο, τη σημασία του ελάχιστου που κάνει ο καθένας, όταν αυτό συμβάλλει στο σύνολο, από τους πρωταγωνιστές μέχρι εκείνους που θα καρφώσουν μερικά καρφιά για τα σκηνικά, εκείνους που θα συμμαζέψουν τα καλώδια, εκείνους που θα χαμογελάσουν στην είσοδο.
Βρεθήκαμε πολλοί εκεί μέσα, γνωριστήκαμε, μοιραστήκαμε, κάναμε καλό ο ένας στον άλλο και μπορούμε να μιλάμε ακόμα. Κι όπως λέει κι ο φίλος μου ο Σίμος: «το παρελθόν μας είναι η πατρίδα μας».

Καλή αντάμωση στις αλήθειες μας!

υ.γ.: είναι κι άλλες τέτοιες στιγμές, μέσα από την πεντάχρονη συνεργασία μου με την ομάδα, όλες με τη δική τους σημασία.