«Εγκάρσια Ρήματα» Κώστας Ευαγγελάτος
Ποιητικές αναδρομές 1975-2020
(Νέα Έκδοση 2021)
Κυκλοφορεί από τον Απρίλιο 2021 από τις εκδόσεις Άνω Τελεία.
* * * * * * * * * * * *
Ο Κώστας Ευαγγελάτος γιορτάζει τα 45 χρόνια από την κυκλοφορία της πρώτης ποιητικής συλλογής του, με μια αναδρομική έκδοση που περιλαμβάνει 45+11 ποιήματα από το πλούσιο έργο του.
Κυκλοφορεί τον Φεβρουάριο από τις εκδόσεις Άνω Τελεία!
«Εγκάρσια πτήση»
Ι
Ποιος άραγε μπορεί
να σημαδέψει
τους ιστούς του γαλαξία
να μπει στη δίνη
των χρωμάτων της αυγής
και στο μαβί
φαράγγι της αβύσσου;
Ποιος άραγε μπορεί
να δει
των αστεριών την ιριδένια σήψη
να νιώσει
την ταχύτητα του νου
και το γαλάζιο φως της αφθαρσίας;
ΙΙ
Γράφει με φως.
Φωτογραφίζει ταξίδια ψυχής.
Ο Ζωγράφος
ανάβει
με το αίμα του σύμπαν.
Ζωγραφίζει
την αυτόματη ροή
των αισθημάτων.
Σκιαγραφεί
τις νοητές ευθείες των σωμάτων.
Χαράζει
την αέναη ανάπλαση της ύλης.
Τρέχει
στο χάσμα
που η γλώσσα τιθασεύει
μ’ αρχέγονη
σφοδρότητα και πάθος
το άφατο
και σκοτεινό της γνώσης.
ΙΙΙ
Τρέχεις κι Εσύ
τραγουδώντας…
Των απόλιδων είμ’ ο θυρεός
κι ο τραγικός της νύχτας σκύλος.
Της μέρας είμ’ ο ίσκιος ο χλωμός
και της αρχαίας γυμνότητας ο φίλος.
Μόνος στο ύψος του βουνού
πόνου ωδές με συνειρμούς συνθέτω
κι αν το κορμί μου άναρχα αποθέτω.
Υπάρχει πάντα η ελπίδα του Θεού.
Εγώ που ψάχνω για δροσιά
στις μυστικές κοιλότητες των βράχων
και στα αποτυπώματα ευάλωτων πελμάτων
ανθρώπων που εγκάρσια βυθίζονται στη γη.
IV
Τρέχεις κι Εσύ
ακροβατώντας.
Σ’ ατέρμονους ορίζοντες αισθήσεων
μουδιάζεις
απ’ τις δίνες των ακτίνων
στη χρονική καμπύλη της Φυγής.
Βουτάς
σε παλμικές δονήσεις ηδονής.
Εκσπερματίζεις είδωλα
στη σφαίρα της ροπής σου.
Λυσιμελής λικνίζεσαι
στην πτήση της νυκτός.
V
Αιφνίδια εγείρεσαι
με τάνυσμα θανάτου.
Νιώθεις
το κράτος του εφικτού.
Το όνειρο του πιθανού
απότομα θολώνει.
Στέκεις σαν έμβρυο.
Μόλις ανασαίνεις.
Μια πλημμυρίδα γρίφων
σε κυκλώνει…
Πού άραγε ταξίδεψες απόψε;
Πώς ερωτεύτηκες
με άναρχη ορμή;
VI
Εγκάρσια πτήση
στο απύθμενο του είναι
φορτίζει κύτταρα
του σύμπαντος της γνώσης
με καλπασμό αγάπης κυβικής.
Βλέπεις κι Εσύ
κατανοώντας…
Ο κόσμος που ταξίδεψες Υπάρχει.
Κάθε ψυχή που ταξιδεύει Ζει.
Ο Κώστας Ευαγγελάτος ζωγραφίζει με λέξεις και γράφει, ζωγραφίζοντας τις αισθητικές εμπειρίες, με ψυχικό καθαρμό, τις εγκεφαλικές ιδεογραφίες του. Με συγκεκριμένη εξπρεσιονιστική διάθεση εξαγνίζεται η συγκινησιακή ζωή του, τόσο στα ποιητικά όσο και στα ζωγραφικά έργα του. Πίσω από τα νοήματα κρύβεται ο δραματικός λόγος του ποιητή. Διδάσκεται, κατά τον Αριστοτέλη, από πάθη και ηδονές, που είναι χρήσιμες, για την πραγματοποίηση της αρετής και της ευδαιμονίας, πειθαρχώντας, για να επέλθει η ψυχική ισορροπία με την αρμονία της αλήθειας. Ο ποιητής δημιουργεί στην ποίηση, εκείνο που δημιουργεί και με την ζωγραφική, αντιμετωπίζοντας τα ποιήματα ως ακέφαλα σώματα, που όμως αποτελούν μία ξεχωριστή οντότητα στο ποιητικό γίγνεσθαι./… Στις γυμνές μετώπες των σωμάτων, καταπίνεται το μελάνι στο χαρτί και στον καμβά της υπομονής. Σκόρπια φύλλα που ευλαβικά ταξινομούνται στις γραμματοσειρές της ελπίδας. Για ν’ ανατείλουν τα όνειρα στου ουρανού το απέραντο, με ξάστερα συναισθήματα. Τόσες και τόσες αϋπνίες χρόνων ξεκούρδιστων, συνέλλεξαν ψιθυρισμούς άστρων, με χαρακιές πικρές, για να μπαινοβγαίνουν οι λάμψεις στους πίνακες και τα ποιήματα, στα περιγράμματα της νύχτας. /…Η ποίηση του Κώστα Ευαγγελάτου εμπεριέχει τεκμήρια αθωότητας του λόγου. Ματώνουν οι ευαίσθητοι ονειροπόλοι, βρέχοντας ψιθυριστά λέξεις πάνω σε ακέφαλους κορμούς και ποιητικά σώματα. Μια υποψία ζωγραφισμένης ανταύγειας, εγκληματεί με την αιωνιότητα στα υψίπεδα της ποιητικής και εικαστικής τέχνης.
…
Ο κόσμος που ταξίδεψες Υπάρχει.
Κάθε ψυχή που ταξιδεύει Ζει.
Ακολουθούμε τις ανάσες σε μυστικούς διαδρόμους της υπαρκτής ανάπλασης των αισθήσεων, στις ταριχευμένες θύμησες των υποσχέσεων, μιας ποίησης ουσιαστικής και εγκεφαλικής απόλαυσης.
Σοφία Στρέζου (Λογοτέχνιδα, βιβλιοκριτικός)
Κώστας Ευαγγελάτος
Costas Evangelatos – Greek artist, poet and theorist
Ο Κώστας Ευαγγελάτος γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς το 1957. Ασχολήθηκε συστηματικά με τη ζωγραφική και την ποίηση από μικρή ηλικία.
Το 1973-74, έγιναν οι πρώτες ατομικές εκθέσεις του στο Δημαρχείο Αργοστολίου και στο Μορφωτικό Κέντρο Ιθάκης, με τα εφηβικά του έργα. Παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου σε ελεύθερα εργαστήρια στην Αθήνα, με τον ζωγράφο, κριτικό τέχνης Γιώργο Φωκά και τον Γ. Βογιατζή (1976-1979) και σπούδασε παράλληλα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1981 στο Παρίσι συνδέθηκε με πρωτοποριακούς καλλιτέχνες και διανοουμένους, διαμόρφωσε την προσωπική “βιωματική” του έκφραση και θεμελίωσε τις αισθητικές του αρχές.
Μετά την στρατιωτική του θητεία (1983) σπούδασε με υποτροφία εικαστικά και θεωρία της σύγχρονης τέχνης στο Μανχάταν της Νέας Υόρκηs (Παν/μιο The New School for Social Research), στις τάξεις του Allen David και της Pearl Ehrlich, ενώ εξέθεσε στη Νέα Υόρκη τις Σωματογραφίες και τις Εννοιολογικές συνθέσεις του.
Εργάστηκε επίσης στο ατελιέ συντήρησης φωτογραφιών Jose Orraca.
Στη Νέα Υόρκη, στο Ρότζεστερ και στη Βοστώνη δημιούργησε τολμηρές performance-ζωντανά εικαστικά έργα με διεθνή απήχηση.
Το 1986 ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής της γκαλερί DADA στην Αθήνα, ενώ το 1990 ίδρυσε την ομάδα σύγχρονης τέχνης ARΤ STUDIO “EST”.
Παράλληλα με τη ζωγραφική έχει ασχοληθεί με γλυπτικές κατασκευές, επιζωγράφιση γεωμετρικών αντικειμένων, ψηφιακές εικόνες και εικαστικά περιβάλλοντα.
Το 2000 γυρίστηκε από τον σκηνοθέτη Γιαν Ράσελ η ταινία «Κώστας Ευαγγελάτος – ο Έλληνας Νάρκισσος», για το Αγγλικό CHANNEL 4.
Επίσης το βιντεο-φίλμ costasest της Αγγέλα Μυλωνάκη, που προβλήθηκε το 2007 στον πολυχώρο Ιανός στην Αθήνα.
Έχει παρουσιάσει θεματικές σειρές έργων του σε ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Νέα Υόρκη, Ρότσεστερ, Αρέτσο, Αβινιόν, Σαντιγί, Παρίσι, Γλασκόβη (Winterschool), Άμστερνταμ, Λευκωσία και σε πολλές Ελληνικές πόλεις και νησιά.(Κεφαλονιά, Ιθάκη, Κέρκυρα, Ζάκυνθο, Λευκάδα, Ναύπλιο, Σύρο, Μύκονο, Τήνο, Χανιά- Κρήτης, Ερεσσό- Μυτιλήνης, Ξάνθη, Καλαμάτα, Κόρινθο κ.α.). Εχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις και διεθνείς συναντήσεις στην Βαρκελώνη, Βαρσοβία, Σβέτσιγκεν, Σέρατζ, Αμιένη, Λίλ, Γκέτενμποργκ (European Echoes), Σαντιάγκο, Μπουένος- Άιρες, Νέα Υόρκη, Ρώμη, Μπολόνια, Μόσχα, Περούτζια, Μίντεν, Σιάτλ κ.ά.
Έχουν εκδοθεί βιβλία και λευκώματα με αισθητικά δοκίμια, ποιήματά του σε οκτώ συλλογές (1975-2011), λιθογραφικά έργα, εικαστικά Ημερολόγια (2008-2015) και έχει κοσμήσει λογοτεχνικές και επιστημονικές εκδόσεις. Διατύπωσε τις θεωρητικές του απόψεις με διαλέξεις, άρθρα και βιβλία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (RAMSHORN, Drama Centre, Γλασκώβη 1994) κ.α. Το 2003 και το 2007 συνεργάστηκε εικαστικά με την Όπερα Δωματίου Αθηνών σε όπερες του Μενότι και του Περγκολέζι. Είναι μέλος επιστημονικών, ιστορικών, καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών οργανισμών, του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών κ.ά.
Στην ανεξάρτητη εικαστική πορεία του έχει τιμηθεί με βραβεία, εύφημες μνείες και επαίνους από πνευματικούς φορείς και καλλιτεχνικούς συλλόγους.
Έργα του ανήκουν σε συλλογές, όπως στη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, στo Mουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών, στην «ΤΕΧΝΗ» – Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρία, στην Πινακοθήκη της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη, στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος-ACG Collection, στο Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη, στο ΓΕΝ, στο Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στη Λευκωσία, στο Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας, στην Εραλδική και Γενεαλογική Εταιρεία Ελλάδος, στη Δημοτική Πινακοθήκη Ιθάκης, στην Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας, στην Πινακοθήκη Δήμου Κέρκυρας, στο Ιόνιο Παν/μιο στην Κέρκυρα, στο Κοργιαλένειο Μουσείο στο Αργοστόλι, στο ΑΤΕΙ στο Αργοστόλι, στο Μουσείο του Σέρατζ στην Πολωνία, στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο-Δήμος Θεσσαλονίκης, στην Ελληνική Πρεσβεία στη Γαλλία , στο Ελληνικό Προξενείο και στο Προξενείο της Κύπρου στο Παρίσι, στη Foundation Hellenique – Cite International στο Παρίσι, στο Παν/μιο Fordham στο Μανχάταν, στη Βιβλιοθήκη του Le Centre de Sevres στο Παρίσι, στο Fordham University at Lincoln Center στη Νέα Υόρκη, στην Πινακοθήκη του Παν/μίου του Leeds στην Αγγλία κ.ά. Το 2000 ίδρυσε στο Αργοστόλι την Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa ΡΟΔΟΠΗ, όπου τους θερινούς μήνες παρουσιάζει εκθέσεις, καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά δρώμενα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (1975-2015)
• Ποιήματα 1973-’75. 1η έκδοση. Αθήνα: Επτάλοφος, 1975.
• 2η έκδοση με προσθήκη νέων ποιημάτων. Αθήνα, 1976.
• Γραφήματα 1977. Αθήνα, 1978.
• Η τολμηρή επίλυση. «Τονικό συμφωνικό ποίημα σε Οοοο μείζωνα», Α΄ γραφή. Αθήνα, 1977.
•Το δωμάτιο (έκδοση τέχνης, σχέδια: D. Yeros, photo: Ρωμύλος Παρίσης). Αθήνα, 1980.
• Μυθογράφημα. Αθήνα, 1983.
• Η τετραλογία της υγρασίας. Αθήνα: Χάος και κουλτούρα, 1993.
• Η οθόνη των ονομάτων. Αθήνα: Απόπειρα, 1996.
• Η ροπή της μνήμης. Αθήνα: Απόπειρα, 1999.
• Αλέα προσομοίων (συγκεντρωτική έκδοση του ποιητικού του έργου). Αθήνα: Απόπειρα, 2002.
• In the small mirror. (forward by Matthew Jennett). Athens: Apopeira, 2003.
• Η ελεγεία των Εκβατάνων. Αθήνα: Απόπειρα, 2006.
• Εγκάρσια Πτήση. (επιλογικό κείμενο δρ. Ηλίας Τουμασάτος). Αθήνα: Απόπειρα, 2011.
• Chemins enchevêtrés, Athènes-Paris: Sylloges, 2011, 2012.
• Πολύσμιγος Αίνος. Αθήνα: Συλλογές, 2014.
• Offrandes Seculaires, Athènes-Paris: Sylloges, 2015.
Δοκίμια:
• Ιδεογραφική σμίλη. Αθήνα: Συλλογές, 1997.
Λευκώματα:
• Προσωπογραφίες και συνθέσεις, 17ος- 2ώνας. Συλλογή Κοργιαλενείου Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου. Κείμενο και αισθητική επιμέλεια έκδοσης: Κώστας Ευαγγελάτος. Επιστημονική επιμέλεια: Γεώργιος Ν. Μοσχόπουλος. Αργοστόλι: Κοργιαλένειο Ίδρυμα, 2004.
• Εξεικονίσεις. Κείμενο: Νίκος Μοσχονάς. Αθήνα: Περίπλους, 2005.
• SCRIPTORIUM. Κείμενο: Χρύσανθος Α. Χρήστου. Αθήνα: Έκδοση Π.Ο.Δ.Α.- του Δήμου Αθηναίων, 2010.
• ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ / COSTAS EVANGELATOS ART-EST, Θεσσαλονίκη: ΑrtLine and Gennesis, 2010.
Κριτικές εκδόσεις για το έργο του:
• Η αισθητική ενατένιση του Κώστα Ευαγγελάτου. Δοκίμιο εικαστικού ήθους. Κείμενο: Λεόντιος Πετμεζάς. Πρόλογος: Ιωάννα Καρατζαφέρη. Αθήνα: Συλλογές, 2001.
• Κριτικές προσεγγίσεις στην ποιητική «Αλέα» του Κώστα Ευαγγελάτου. Συλλογικό, Αθήνα: Συλλογές, 2003.
• Κριτικές προσεγγίσεις στην ποιητική «Ελεγεία» του Κώστα Ευαγγελάτου. Συλλογικό, Αθήνα: Συλλογές, 2008.
Θεωρητικά κείμενα περί τέχνης του Κώστα Ευαγγελάτου σε συλλογικές εκδόσεις:
• Πολιτισμός, Επικοινωνία, Παγκοσμιοποίηση. Επιστημονική επιμέλεια: Κώστας Αντ. Πετράκης, Εκδόσεις ΚΕΡΚΥΡΑ Α.Ε- Economia PUBLISHING, 2011.
• Κριτική της Τέχνης. Κριτική της Κοινωνίας. Επιμέλεια: Βασίλης Φιοραβάντες. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Νησίδες, 2011.
• Προς τη ΝΕΑ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ. Κριτική της Τέχνης, Κριτική της Παγκοσμιοποίησης. Επιστημονική επιμέλεια: Βασίλης Φιοραβάντες. Αθήνα: Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, 2012.
• Νέα Ανθρωπολογία και Μοντέρνα Τέχνη. Επιστημονική επιμέλεια: Βασίλης Φιοραβάντες. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις ΖΗΤΗ, 2014.